Zoeken

De impact van brand bij: de Urbanuskerk in Amstelveen

Ad Verkleij, vice-voorzitter RK Parochie Amstelland vertelt (2020)

Op zaterdag 15 september 2018 om kwart voor zeven ontstond er brand in de 130 jaar oude rooms-katholieke St.-Urbanuskerk in Bovenkerk, Amstelveen. De kerk is gebouwd naar een ontwerp van Pierre Cuypers. Binnen no-time stond het dak in lichterlaaie en waren de kenmerkende gemetselde gewelven voor een groot deel ingestort. We konden opnieuw beginnen met de restauratie.

Net klaar met restaureren

De kerk was pas twee jaar weer in gebruik na zes jaar gesloten te zijn geweest voor een ingrijpende restauratie. In deze periode had de Urbanusgemeenschap gastvrij onderdak gevonden in de nabijgelegen Heilige Geestparochie. Beide gemeenschappen hadden met Pinksteren in 2018 gezamenlijk de gerestaureerde kerk weer feestelijk in gebruik genomen. Ook de culturele activiteiten van onze steunstichting Vrienden van de Urbanus Bovenkerk waren weer opgepakt. Daarmee vervulde het kerkgebouw opnieuw een centrale functie in de dorpsgemeenschap van Bovenkerk. Dankzij de inzet van de brandweer zijn de toren en de pastorie behouden en kan onze kerk weer voor de tweede maal worden gerestaureerd.

Emoties

De impact van een dergelijke grote kerkbrand op de gemeenschap is overweldigend. Er kwamen honderden mensen naar een bijeenkomst in het Wijkcentrum om het verdriet met elkaar te delen, en nog veel meer mensen kwamen verderop op de dag kijken. Eerst dacht ik ‘Dat zijn ramptoeristen’. Maar het was meer dan dat. Mensen praatten met elkaar en toonden hun emoties. Dan besef je pas wat kerkgebouwen met mensen doen. Blijkbaar vertegenwoordigen kerkgebouwen iets van de eeuwigheid. Zij stralen iets spiritueels uit, zij dwingen respect af.

Knagende vraag

Natuurlijk vraag je bij zo’n brand af of het te voorkomen was geweest. De altijd knagende vraag voor een bestuurder: ‘Hebben we wel genoeg gedaan aan preventie’. De brand blijkt begonnen te zijn in een schakelpaneel waarmee het licht in de kerk wordt aangestuurd. Maar deze elektrische installatie was tijdens de eerdere restauratie van de kerk geheel vernieuwd en was al twee jaar probleemloos in gebruik. De restauratie is uitgevoerd door gecertificeerde aannemers en installateurs. De kerk voldeed aan alle veiligheidsvoorschriften van de gemeente en de brandweer. Hoe kan het dan toch zo misgaan?

Wij kunnen niet anders dan met elkaar concluderen dat dit een typisch geval van ‘pech’ was. Wat kun je doen tegen pech? Wanneer heb je voldoende preventieve maatregelen genomen?

En nu?

Je bent als eigenaar verantwoordelijk, je zorgt voor de nodige vergunningen. Er staan adviseurs klaar om je als parochiebestuur te helpen. Die adviseren vaak om dure preventiemaatregelen te nemen om monumenten extra te beschermen. Maar ons geld is redelijk op na de eerste restauratie van de kerk! De verzekeraar betaalt de herbouw in oude staat; alles wat extra is en niet is voorgeschreven in regelgeving, moeten we zelf betalen. Subsidieregelingen zijn beperkt. Dus hoever moeten we gaan? Wij zoeken nog naar dat antwoord. Inmiddels zijn we aan de herbouw van de kerk begonnen. We rekenen erop dat we zonder ‘pech’ nog eens 130 jaar van onze mooie monumentale kerk kunnen genieten.