Via deze website bieden we u de mogelijkheid om uw eigen documenten samen te stellen. U selecteert de voor u relevante artikelen via de knop ‘toevoegen’ onderaan de artikelpagina’s. Vervolgens kunt u de artikelen als pdf via deze pagina downloaden.
Een rijksmonument is volgens de Erfgoedwet “een bouwwerk dat van algemeen belang is vanwege zijn schoonheid, zijn betekenis voor de wetenschap of zijn cultuurhistorische waarde”.
Niet alleen het kerkgebouw als geheel, maar ook onderdelen ervan kunnen als rijksmonument zijn aangemerkt, zoals ramen, bidkapellen, grafkelders, kerkorgels en preekstoelen.
Het is de minister van OCW die over dit predikaat beslist. Alle erkende rijksmonumenten staan geregistreerd in het Rijksmonumentenregister.
Voor veel kerkgebouwen die vóór 1789 gebouwd zijn, geldt dat de toren eigendom is van de burgerlijke gemeente. Kerktorens hadden vroeger namelijk ook een belangrijke functie voor de burgers, bijvoorbeeld als vuurtoren of uitkijkpost. Deze regeling is nog altijd van kracht, maar soms ondergeschikt aan later gemaakte afspraken. Het is daardoor niet altijd duidelijk wie de zeggenschap heeft over een kerktoren.
Provinciale Staten kunnen een eigen erfgoedverordening opstellen en provinciale monumenten aanwijzen. Tot nog toe kennen alleen Drenthe en Noord-Holland provinciale monumenten.
Ook een gemeenteraad kan een eigen erfgoedverordening opstellen en gemeentelijke monumenten aanwijzen. De gemeentelijke erfgoedregisters zijn niet altijd openbaar.
Gemeenten kunnen gebouwen ook aanwijzen als ‘beeldbepalend of karakteristiek pand’. Zulke panden hebben niet dezelfde status en bescherming als gemeentelijke monumenten. De regels voor aanwijzing verschillen per gemeente en zijn meestal vastgelegd in de ruimtelijke plannen.
Uw kerkgebouw kan deel uit maken van een ‘beschermd stads-of dorpsgezicht’; ook als uw kerkgebouw zelf geen monumentale status heeft. Zowel het Rijk als de gemeente kunnen beschermde gezichten aanmerken.
Met de Erfgoedwet zijn niet alleen gebouwen maar ook voorwerpen beschermd. Cultuurgoederen zijn voorwerpen “die een bijzondere cultuurhistorische of wetenschappelijke betekenis hebben, of een uitzonderlijke schoonheid, en waarvan de minister vindt dat ze onvervangbaar en onmisbaar zijn voor het Nederlands cultuurbezit”.
De goederen die in openbaar bezit zijn, vormen samen de Collectie Nederland.
Soms horen een aantal cultuurgoederen bij elkaar. Verzamelingen van cultuurgoederen kunnen een eigen bescherming krijgen.
Cultuurgoederen én verzamelingen van cultuurgoederen worden genoteerd in het register van de Collectie Nederland.
Soms heeft een rijksmonumentaal kerkgebouw een interieur dat er onlosmakelijk mee verbonden is. Dit kan dan worden aangemerkt als interieurensemble. Interieurensembles staan geregistreerd in het Rijksmonumentenregister.